Ontstaan
Deze aandoening ontstaan wanneer kleine deeltjes van de binnenlaag van de baarmoeder (het endometrium) zich innestelen op plaatsen waar het normaal niet thuis hoort. Bij de menstruatie komt het endometrium los en zal als menstruatiebloed vaginaal worden uitgescheiden. Bij iedereen zal ook een klein deel via de eileiders in de buikholte terecht komen. Normalerwijze zal het lichaam dit opruimen. Bij patiënten met endometriose lukt dit opruimproces niet goed. Kleine deeltjes endometrium gaan zich dan innestelen op het buikvlies of op de eierstokken of de blaas of darmwand. Zij zullen na verloop van tijd groter worden en tijdens de menstruatie zelf ook gaan bloeden. Dit lokt pijn uit bij de vrouw. Pijnlijke regels zijn dan ook een teken van endometriose.
Verschillende vormen
We herkennen vlekvormige endometriose, cystevormige en knobbelvormige endometriose. Tegelijk veroorzaakt endometriose ook een reactie van het lichaam met de vorming van vergroeiingen.
Vlekvormige endometriose beperkt zich tot vlekjes gelegen op het buikvlies in de onderbuik of de daarin gelegen organen zoals blaas eierstok of darm. Dit zijn oppervlakkige letsels die met een gynaecologisch onderzoek of de echo niet op te sporen zijn.
Cystevormige endometriometriose kan daarentegen makkelijk gezien worden met de echo. Zij geven een typisch beeld van een cyste met een ‘matglas’ aspect van de inhoud.
Knobbelvormige endometriose ontstaat wanneer endometriose ingroeit naar de onderliggende lagen. We zien deze vorm vaak ontstaan achter de baarmoeder. Wanneer deze knobbel dan verder ingroeit kan zij soms in de achterwand van de vagina doorgroeien en zelfs zichtbaar worden bij een onderzoek met een speculum.
Het lichaam gaat tegen deze endometriose reageren doch zonder dat ze de aandoening kan opruimen. Zo ontstaan er vergroeiingen en verklevingen van de verschillende organen in de onderbuik. Uiteindelijk kunnen zelfs alle organen in de buik met elkaar gaan verkleven zoals baarmoeder, darm, eileiders, blaas en urineleiders.
Endometriose en vruchtbaarheid
Endometriose kan de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden. Enerzijds door de vergroeiingen die de eileider kunnen verhinderen een eitje op te vangen bij de eisprong, of de eileider zelf kunnen afsluiten. Anderzijds kan het opruimproces dat bij endometriose- patiënten niet adekwaat werkt ervoor zorgen dat er veel witte bloedcellen (opruimcellen) aanwezig zijn op de plaats waar normaal zaadcellen en eicellen elkaar ontmoeten. Dit beïnvloedt de kans op bevruchting negatief.
Behandeling
Er bestaan hormonale behandelingen en heelkundige. Hormonale behandelingen kunnen het ziekteproces niet genezen maar wel een halt toeroepen. Nadeel aan deze behandeling is dat ze de cyclus van de vrouw stillegt (en dat zwanger worden dus tijdens de behandeling niet mogelijk is) en dat na stoppen ervan het proces opnieuw begint.
Heelkunde is in de meeste gevallen in staat om de endometriose radicaal weg te nemen.
Voor cystevormige en knobbelvormige endometriose is dit de enige manier om de aandoening te behandelen.
Laserchirurgie voor endometriose
De dienst gynaecologie van kliniek Sint-Jan beschikt over een Co2 laser om endometriose te behandelen. De Co2 laser is een instrument dat hoogenergetisch licht focust op een kleine oppervlakte. De cellen die hierdoor geraakt worden zullen zodanig opgewarmd worden dat ze letterlijk in rook opgaan (vaporiseren). Het grote voordeel is dat hiermee zeer precies kan worden gewerkt zonder dat er schade ontstaat aan naburig weefsel. Ideaal dus als de normale anatomie moet worden hersteld.
Praktisch : uw arts verwijst u voor een operatieve laser-laparoscopie naar een van de laserchirurgen van de dienst gynaecologie die hierin speciale ervaring heeft. U krijgt een afspraak om de modaliteiten van de ingreep en de planning te bespreken.
De ingreep bestaat erin om via een kleine incisie in de navel een kijkbuis (laparoscoop) in te brengen in de buikholte. De buikholte wordt gevuld met Co2 gas om een ruimte te creëren waarin kan worden gekeken. Via bijkomende openingen van ongeveer 0,5 cm onderaan de buik kunnen werkinstrumenten ingebracht worden. Zo kunnen allerlei ingrepen worden uitgevoerd zonder opzichtige blijvende littekens.
De ingreep wordt meestal uitgevoerd via daghospitaal. U krijgt een brochure over de werking van het daghospitaal.
Voor elke chirurgische ingreep is een evaluatie van uw gezondheidstoestand vereist. Meestal zal de chirurg dit met u overlopen. Een bloedafname is steeds nodig met de bepaling van de bloedgroep en een stollingstest.
Risico’s van de ingreep zijn beperkt. Er bestaat een kans op een infectie (<1%), op een bloeding (blauwe plek op de huid of inwendige bloeding) (<1%), op een ongewilde perforatie van een naburig orgaan zoals bvb de blaas of de darm (uiterst zelden). Heel soms kan het nodig zijn om de ingreep te onderbreken en om over te gaan naar een klassieke operatie via buikinsnede.